Eén keer per week bekappen?? Of wel: wat u moet weten over de voeten van uw paard

Een paard, in zijn natuurlijke leefomgeving, legt gemiddeld 15-30km per dag af met de kudde, over gevarieerd terrein. De hoeven passen zich aan de soort ondergrond aan (of het nu woestijnzand, prairie gras, rotsgrond, ijs of de natte Camargue is): hoorngroei en slijtage zijn in balans, en de functionele, optimale configuratie en vorm van de hoef worden natuurlijk onderhouden. De hoef blijft soepel en flexibel door dagelijks contact met modder of water wanneer het paard drinkt. De hoeven bevatten geen vorm van vet, olie of kunstmatige vochtregulerende substantie en hebben die ook niet nodig.

Het is echter zo, dat paarden in de zorg van mensen bijna altijd te weinig natuurlijke (en biologisch vereiste!) beweging krijgen. Met als gevolg dat het nodig is de hoeven te bekappen om de natuurlijke slijtage te imiteren en dit is veel vaker nodig dan eens in de 6-8 weken.

Voor specialisten in hoefverzorging en paardeneigenaren die werken volgens Dr. Strassers methode, is om de 2 weken bekappen normaal, als de natuurlijk vereiste hoeveelheid beweging niet gehaald wordt. Dit maakt het mogelijk om de deugdelijke hoef in zijn fysiologisch ideale vorm te houden (door, bijvoorbeeld, te voorkomen dat de steunsels te lang worden en te voorkomen dat de hielen niet meer op dezelfde hoogte als de straal en de hoefballen zijn en in dat geval dus schade aan het binnenste van de hoef toe zouden brengen, in het bijzonder aan het gebied rond de hoefkatrol). Dit bewerkstelligt ook het herstel van vervormde hoeven en andere hoefgerelateerde kwalen (gecontraheerde hielen, hoefbevangenheid, hoefkatrol ontsteking, rotstraal, artritis, om er een paar te noemen). Het is echter wel noodzakelijk om de vereiste kennis te hebben van de werking van de hoef en zijn fysiologisch deugdelijke vorm om zo te kappen.

Er zijn een aantal eerste vereisten voor een deugdelijk werkende hoef

1. Over het algemeen hebben de voorhoeven een hoek van 45 graden (hoek teen met grond) en zijn rond in het gebied van de teen, terwijl de achterhoeven iets steiler zijn, ongeveer 55 graden, en puntiger zijn in de regio van de teen. Op deze manier zijn de voorhoeven in staat om het grootste gedeelte van het gewicht van het paard te dragen en zijn ze optimaal schokabsorberend, de achterhoeven verschaffen zo optimale veerkracht en elasticiteit om de benodigde aandrijfkracht te leveren (de meer puntige teen kan zich goed afzetten in de grond).

2. Een groot deel van de straal heeft contact met de grond, om het paard een goede voeling met de grond te geven, een deel van het gewicht te dragen en om als schokdemper te werken. De straal is het breedst bij de hielen, wanneer je een lijn langs de rand van de straal zou trekken van de punt tot de hiel, zou het verlengde van deze lijn langs de buitenkant van de hoefbal moeten lopen. Als deze lijn door de hoefbal snijdt, is de hoef gecontraheerd (doorgaans het gevolg van hoefijzers en/of ondeugdelijk bekappen).

3. De hoefwand en vooral de hielen komen een fractie boven de zool uit en de hielen niet boven het niveau van de straal, want anders kunnen er schadelijke hefboom krachten in de hoef ontstaan.

4. De zool is glad en licht concaaf; hij draagt alleen bij de voorteen gewicht (ongeveer 1cm is op dezelfde hoogte als de hoefwand).

5. De steunsels steken niet meer dan 1-2mm boven de zool uit en komen gelijk met de zool op ongeveer het midden van de straal. Zij functioneren als antislip hulpmiddel en mogen onder geen enkele omstandigheid gewicht dragen (of wel, niet op hetzelfde niveau als de hoefwand komen).

Alleen wanneer deze fysiologische regels in acht genomen worden, kunnen de hoeven werken als schokbreker en pomp zoals dat biologisch de bedoeling was. (de hoeven zijn onderdeel van de bloedcirculatie, ze pompen bloed van de hoef terug naar het lichaam)

Het hoefbeen is opgehangen aan de lamellen in de hoefcapsule en wordt omringd door het met bloed gevulde corium. Wanneer de hoef van grond wordt opgetild, is de hoefcapsule op zijn kleinst en oefent het druk uit op het corium, dus het bloed verlaat het corium (ofwel, het bloed wordt omhoog gepompt en het hart wordt zo ondersteund). Als de hoef gewicht draagt, zet de hoefcapsule uit, het hoefbeen zakt naar beneden en de zool spreidt zich neerwaarts en naar buiten uit. Als gevolg hiervan heeft het corium meer ruimte (ongeveer 5mm i.p.v. 2-3mm als de hoef geen gewicht draagt) en kan zich als een spons met bloed vullen. Als de hoef weer opgetild wordt, herhaalt de hele cyclus zich weer. Dus, met elke stap pompen de hoeven bloed terug naar het hart. Dit pompen van bloed door het corium is noodzakelijk voor afvalstoffen- en voedingsstoffen uitwisseling in de weefsels van de hoef en ondersteunt dus de bloedsomloop.

Daarnaast is de hoef dus ook verantwoordelijk voor schokdemping. Dit gebeurt door het uitspreiden van de hoefcapsule en de verende beweging van het opgehangen hoefbeen (is dus niet onbewegelijk opgehangen). Dan is het ook nog zo dat de hoef het eerste contact zou moeten maken met de zachtere delen van de hoef (dus de straal en de hoefballen), wat de schokabsorptie nog meer vergroot.

Deze noodzakelijke functies van de hoef worden ernstig verstoord door ze met ijzers te beslaan. Het spreiden van de hoef op het moment van gewicht dragen, is dan bijna volledig onmogelijk. Want de hoef spreid zich namelijk niet alleen in het achterste 1/3 deel van de hoef, maar over de volledige lengte, van de teen tot de hielen. Als gevolg hiervan is er onvoldoende bloedtoevoer en circulatie, met slechte kwaliteit hoorn als resultaat. De gevoeligheid van de hoef (voor pijn of voor wat dan ook) vermindert aanzienlijk, omdat de zenuwen in de hoef onvoldoende zuurstof krijgen (door verminderde bloedsomloop in de hoef). Met een hoefijzer raken de zachtere, schokabsorberende straal en hoefballen niet langer het eerste de grond, maar in plaats daarvan een stuk hard, stug, niet schokabsorberend metaal.

In 1984 vervolgde de Zwitserse Cavalerie, op de medische veterinaire faculteit van de Universiteit van Zurich, het onderzoek over het effect van hoefijzers. Studies wezen uit dat de schok die de beslagen hoef krijgt op harde grond 10-33 keer harder is dan in geval van een onbeslagen hoef.
De vibraties die het hoefijzer veroorzaakt in de hoef komen overeen met ongeveer 800Hz, vergeleken met ‘slechts’ 150Hz bij rubber beslag.

Hoe dan ook, schokabsorptie en pompwerking kunnen ook onvoldoende zijn bij een onbeslagen paard, als de hoef vervormd is (ondeugdelijke bekapping) en/of als de hoef te droog is en dus niet langer elastisch.

Copyright Dr. vet. med. H. Strasser Blaihofstr. 42/1, 72074 Tuebingen, Duitsland TeUFax: (011) 497071-87572 Ed. & Canadian contact: Sabine Naujoks Box 44, Qualicum Beach, BC, V9K 1S7